استفاده از بیمه می‌تواند در شرایط بحرانی و در صورت بروز حوادث در کنار شما باشد و از نگرانی‌های شما بکاهد. انواع مختلفی از بیمه در کشور وجود دارد که در مواقع خاص در زندگی افراد می‌تواند نقش مهمی را ایفا کند. مهم‌ترین و پرکاربردترین بیمه‌ها بیمه عمر، بیمه حوادث، بیمه اموال، بیمه شخص ثالث و بیمه اجباری است. در این مطلب سعی داریم بیان کنیم که بیمه اجباری چیست و شرایط آن را مورد بررسی قرار دهیم.
بیمه تامین اجتماعی چیست و شامل چه کسانی می‌شود؟
بیمه اجتماعی در شرایط مختلفی در کنار افراد جامعه قرار می‌گیرد که از جمله این شرایط می‌توان به نیازهای بازنشستگی، نیازهای درمانی، بیکاری و حوادث اشاره کرد.
در کل دو نوع بیمه تامین اجتماعی وجود دارد:
- بیمه اجباری: همه افرادی که یک قرارداد کاری را با کارفرما عقد میکنند، طبق قانون باید تحت پوشش بیمه اجتماعی قرار بگیرند که به این بیمه، بیمه اجباری گفته می‌شود که از مهم‌ترین تسهیلات بیمه تامین اجتماعی محسوب می‌شود و جهت حمایت از نیروی کار در جامعه توسط بیمه و کارفرما در نظر گرفته شده است.
- بیمه خویش فرما: این نوع بیمه به دو نوع بیمه اختیاری و بیمه حرف و مشاغل آزاد تقسیم می‌شود.
بیمه اختیاری برای اشخاصی ایجاد شده است که تحت پوشش هیچ نوع بیمه ای نیستند و با مراجعه به مراکز بیمه اجتماعی می‌توانند خود را تحت پوشش این بیمه قرار دهند. بیمه اختیاری دارای مزایای مختص به خود می‌باشد همچون : استفاده از حمایت‌های درمانی، بازنشسته شدن بر اساس میزان سابقه پرداخت بیمه، حمایت‌های فوت، کفن و دفن، استفاده از حق مستمری توسط افراد خانواده سرپرست فوت شده و استفاده از وسایل کمک پزشکی.
مزایای نوع بیمه اجباری چیست ؟
- تحت پوشش قرار گرفتن حمایت های درمانی در حین بیماری، بارداری و وقوع حادثه.
- پرداخت حق بازنشستگی
- پرداخت حق مستمری ماهانه در صورت از کارافتادگی فرد بیمه شده
- پرداخت مستمری در صورت فوت شخص بیمه شده برای خانواده وی
- پرداخت مستمری در حین بیکار شدن فرد
- پرداخت کمک هزینه ازدواج برای فرد بیمه شده
بنابراین بیمه اجتماعی از نوع اجباری در دو حالت کوتاه مدت و بلند مدت، خدماتی را برای افراد تحت پوشش خود ارائه می‌دهد که مهم‌ترین خدمت کوتاه‌مدت آن، بیمه درمانی است و غالباً همه افراد تحت پوشش، از آن استفاده میکنند.
شرایط تحت پوشش قرار گرفتن در نوع اجباری بیمه اجتماعی چیست؟
تنها شرط ایجاد این بیمه عقد یک قرارداد بین کارفرما و کارگر می‌باشد حتی اگر این قرارداد آزمایشی، ساعتی یا روزانه باشد. به عبارت دیگر اگر شما در یک محیط کاری مشغول شدید و قراردادی بین شما و کارفرما صورت گرفت باید تحت پوشش بیمه اجباری قرار بگیرید و سر باز زدن از این امر توسط کارفرما عواقب جدی قانونی را به دنبال خواهد داشت و این قانون برای تمامی افراد جامعه یکسان است.
میزان نرخ بیمه اجباری چیست؟
طبق قانون بیمه اجتماعی، جهت پرداخت حق بیمه اجباری باید ماهانه میزان ۳۰ درصد از حقوق شخص بیمه شده که همان نیروی کار محسوب می‌شود به سازمان تامین اجتماعی پرداخت گردد. البته در نظر داشته باشید که همه این مقدار از حقوق نیروی کار کم نمی‌شود، بلکه قسمتی از آن بر عهده کارفرما و بخش دیگر بر عهده نیروی‌کار خواهد بود. در واقع ۲۳ درصد این مبلغ برعهده کارفرما است و تنها ۷ درصد باید توسط کسر شدن از حقوق بیمه شده پرداخت شود. همچنین این مقدار برای مشاغل سخت و زیان‌آور نسبت به مشاغل عادی متفاوت است و به علت سختی کار، ۴ درصد افزایش پیدا می‌کند. مبلغ حق بیمه هر سال تغییر پیدا می‌کند و به میزان تورم بستگی دارد.
چه افرادی می توانند از نوع بیمه اجباری و مزایای آن بهره مند شوند؟
تمامی نیروهای‌کار در کارخانه‌ها، کارگاه‌ها ، سازمان‌های دولتی و خصوصی، مشاغل صنفی، افراد با قرارداد کاری پیمانی، سازمان‌های دولتی، کارکنان مناطق آزاد و تجاری، کشاورزان، دامداران، اتباع خارجی شاغل در ایران، راننده‌های درون شهری یا بیرون‌شهری و کارگران ساختمان باید طبق قانون، تحت پوشش بیمه اجباری قرار بگیرند.
تفاوت بیمه اختیاری و بیمه اجباری چیست ؟
در این قسمت قصد داریم به بررسی دقیق و کامل‌تر تفاوت‌های بین بیمه اختیاری و بیمه اجباری بپردازیم تا بتوانید شناخت بیشتری نسبت به آن‌ها داشته باشید. برخی از افراد در جامعه برای یک شخص به عنوان کارفرما یا یک مجموعه و سازمان کار نمی‌کنند و برای خود شغل مستقلی را در نظر گرفته اند. بنابراین به علت وجود نداشتن یک کارفرما طبق قانون، بیمه اجباری به آن‌ها تعلق نمیگیرد. با توجه به این‌که حادثه هیچ‌گاه خبر نمی‌کند و تمامی انسان‌‌ها در معرض خطر قرار دارند، سازمان تامین اجتماعی شرایطی را برای این افراد مساعد کرده است که بتوانند از حق بیمه استفاده کنند.
بیمه بیکاری از نوع بیمه اجباری چیست ؟
این نوع از بیمه اجتماعی فقط مختص به بیمه اجباری است و بیمه شدگان بیمه اختیاری نمی‌توانند از خدمات آن بهره‌مند گردند. به این دلیل که در بیمه اجباری، قرارداد فرد بیمه شده با کارفرما ممکن است به اتمام برسد و در این مدت، بیمه اجتماعی مبلغی را به عنوان مستمری ماهانه به حساب شخص، پرداخت می‌کند.
پرداخت فرانشیز
در این نوع خدمت، اگر شما تحت پوشش بیمه اجباری باشید و برای نیازهای درمانی به بیمارستان‌های تامین اجتماعی مراجعه فرمایید هیچ مبلغی پرداخت نخواهید کرد و خدمات ارائه شده جهت بهبود سلامتی شما رایگان خواهد بود. اما اگر از بیمه اختیاری استفاده می‌کنید، باید ۱۰ درصد را به عنوان فرانشیز پرداخت کنید.
نرخ بیمه: همان‌طور که قبل‌تر گفتیم، نرخ بیمه اجباری برای مشاغل عادی ثابت است و باید ۳۰ درصد از حقوق نیروی‌کار کسر شود. اما اگر از بیمه اختیاری استفاده می‌کنید نرخ پرداخت بیمه مختلف است و شامل سه نوع ۱۲ درصد، ۱۴درصد و ۱۸ درصد می‌شود که می‌توانید با در نظر گرفتن شرایط خود و بر حسب نیاز، یکی از این مقادیر را انتخاب کنید. تفاوت این درصد‌ها برای استفاده از تسهیلاتی همچون ازکارافتادگی، مستمری بازنشستگی، خدمات درمانی، فوت، هزینه کفن و دفن، کمک‌هزینه ازدواج، وسایل کمک پزشکی و بارداری مشهود می‌شود. برای مثال در نوع بیمه ۱۲ درصد، اگر فرد قبل از بازنشسته شدن فوت کند بازماندگان آن نمی‌توانند از خدمات فوت شخص بیمه شده استفاده کنند. نرخ بیمه ۱۴ درصد یعنی افراد باید ۱۴ درصد از درآمد خود را به بیمه اجتماعی پرداخت کنند و اگر قبل یا بعد از بازنشستگی فوت کند وراث آن می‌توانند از مزایای بازنشستگی بیمه شده بهره‌مند گردند. در نوع بیمه ۱۸ درصد نیز همانند دو نوع نرخ بیمه قبلی، تمامی مبلغ پرداختی باید توسط شخص بیمه شده پرداخت گردد با این تفاوت که اگر قبل از بازنشستگی فوت کند بازماندگان آن شخص می‌توانند از آن استفاده کنند و علاوه بر این، فرد بیمه شده می‌تواند از شرایط نقص عضو هم بهره مند گردد.
شرط سنی: در خصوص بیمه اجباری هیچ شرط سنی وجود ندارد و همه افراد شاغل که یک قرارداد کاری با کارفرما ایجاد میکنند باید تحت پوشش قرار بگیرند. اما این موضوع درباره بیمه اختیاری صدق نمی‌کند و محدودیت سنی وجود دارد. در این نوع بیمه، فرد باید حداقل یک ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد. همچنین بانوان خانه دار، که بیش از ۴۵ سال سن دارند نمی‌توانند تحت پوشش بیمه اختیاری قرار بگیرند و برای بقیه افراد بالای ۵۰ سال نیز همین شرط برقرار است و امکان بیمه شدن وجود نخواهد داشت.
مدارک لازم برای بیمه اختیاری یا اجباری چیست؟
مدارک اصلی جهت دریافت بیمه‌ی اجباری عبارت‌اند از:
- مراجعه به مراکز مربوطه
- اصل شناسنامه و کارت ملی
- ۵ قطعه عکس جدید ۴*۳
- اصل کارت پایان خدمت یا معافیت
- تکمیل فرم‌های مربوط به درخواست بیمه، معاینات و احراز هویت
در نظر داشته باشید اگر کمتر از ۹ ماه از اتمام و قطع شدن بیمه قبلی شما گذشته باشد و قبل از قطع آن یک سال به صورت پیوسته حق بیمه پرداخت کرده اید نیاز به معاینه مجدد نخواهید داشت.
بیمه خوب، آینده خوب
طی این مقاله سعی کردیم تا به‌طور کامل توضیح دهیم که بیمه اجباری چیست، بیمه اجباری از مهم‌ترین خدمات سازمان اجتماعی و حمایت‌های دولتی کشور ایران است و تمامی افرادی که تحت عنوان کارفرما، منابع انسانی را در مجموعه خود استخدام میکنند موظف هستند که نیروی‌کار را تحت پوشش بیمه قرار دهند. نکته حائز اهمیت در این مورد این است که افرادی که سابقه پرداخت بیمه پس از چند سال کار را دارند اما به هر دلیلی از کار اخراج شده اند و یا قرارداد آن‌ها تمدید نشده است، جهت از بین نرفتن سابقه بیمه خود و به وجود آمدن چالش هایی در این زمینه، باید به یکی از مراکز سازمان تامین اجتماعی مراجعه کنند و نوع بیمه خود را از بیمه اجباری به بیمه اختیاری تغییر دهند تا از بروز مشکلات برای بیمه خود جلوگیری کنند و از خدمات بیمه استفاده کنند.
در این مطلب تمامی اطلاعات مورد نیاز درباره بیمه اجباری را به صورت کامل مورد بررسی قرار داده‌ایم. در صورت داشتن هرگونه سوال در بخش نظرات با ما درمیان بگذارید یا در صورت نیاز به مشاوره بیمه تامین اجتماعی به صفحه لینک داده شده مراجعه نمایید و از خدمات تخصصی صبا مشاور در این زمینه بهره‌مند شوید. امیدواریم این مطلب برای شما عزیزان سودمند واقع شده باشد.
