حقوق و مزایا یکی از مباحثی است که برای کارفرما و کارگر از اهمیت بالایی برخوردار است. در قرارداد ذکر می‌شود کارگر در ازای فعالیت‌هایی که به او محول شده است، دستمزد دریافت می‌کند. نحوه پرداخت دستمزد بین کارگر و کارفرما در قرارداد لحاظ می‌شود. همچنین تعیین حداقل دستمزد بر عهده شورای عالی کار است. برای آشنایی با چگونگی محاسبه میزان دریافتی حقوق و مزایا ادامه مطلب با ما همراه باشید.
دلیل تنظیم قانون کار چیست؟
تمامی قوانین تدوین شده برای رعایت حقوق متقابل میان کارفرما و کارگر است، به عبارتی رعایت حقوق متقابل یعنی کارگر موظف به رعایت قوانین و چهارچوب های تعیین شده از سوی کارفرما است و کارفرما نیز موظف به مطلع کردن کارگر از تمامی قوانین و مقررات لازم پیش از شروع به کار، کارگر است؛ همچنین کارفرما باید بداند که حقوق پرداختی به کارگر برای انجام وظایف تعریف شده در زمان شروع به اشتغال به کار است و نه انجام کارهای متفرقه و خارج از قرار دارد.
قرارداد کاری
کارفرمایی که مدیریت یک مجموعه را بر عهده دارد موظف است حقوق و دستمزد کارگرانش را بر مبنای قوانین اداره کار پرداخت کند و این امر حتما باید در قرارداد کاری بین کارگر و کارفرما قید شود. قراردادکار از مزایای قانون کار می‌باشد و در اصل ضمانت نامه‌ای است که طرفین امضا می‌کنند برای انجام تعهداتی که در آن قید شده است و می‌تواند در بازه‌های زمانی متفاوت ماهانه، دوماهه، سه ماهه، شش ماهه و سالانه باشد.
در یک قرارداد کاری معتبر باید وظایف نیروی کاری مانند: نحوه انجام وظیفه، ساعت‌های فعالیت، اضافه کاری، الگوی زمانی شب کاری در صورت نیاز و… ذکر شود از سوی باید دستمزد، مبلغ اضافه‌کاری، مبلغ شب کاری و… ذکر شود. از سوی دیگر کارفرما موظف به پرداخت حق‌السعی به کارگر است، به مواردی مانند حقوق و دستمزد، کمک هزینه مسکن، کمک هزینه عائله‌مندی (مانند حق اولاد)، کمک هزینه مایحتاج، میزان سنوات و…حق السعی گفته می‌شود.
قوانین حقوق و مزایا مشخص شده از سوی اداره کار
برای جلوگیری از ضایع شدن حق کارگران اداره کار قوانینی وضع کرده است که کارفرما مکلف به رعایت این قوانین‌است:
- میزان حقوق پرداختی به نیروی کاری باید در یک بازه زمانی ۳۰ روزه صورت گیرد.
تبصره: برای ماه‌های ۳۱ یا ۲۹ روزه سال میزان حقوق ماهانه باید تقسیم بر ۳۰ شود و حاصل بدست آمده باید در ۳۱ یا ۲۹ ضرب شود و به نیروی کاری پرداخت شود.
۲. میزان ساعت فعالیت هر نیروی کار در طول هفته به میزان ۴۴ ساعت است و فعالیت نیروی کار در صورتی که در طول هفته از ۴۴ ساعت بیشتر شود کارفرما مکلف به پرداخت حقوقی بیشتر تحت عنوان اضافه کار می‌باشد.
۳. روزهای تعطیلی رسمی و جمعه‌ها متعلق به نیروی کاری است و شامل پرداخت حقوق ۳۰ روزه می‌باشد.
۴. میزان ساعات اضافه‌کاری برای نیروی کار نباید بیشتر از ۴ ساعت در روز باشد.
۵. پرداخت سنوات برای کارگرانی که بیشتر از یک سال فعالیت داشته‌اند کارفرما موظف به پرداخت یک ماه حقوق اضافه به نیروی کاری می‌باشد.
تبصره : میزان سنوات شامل مزایای اضافه بر حقوق نمی‌باشد و مقدار آن همان پایه حقوق تعریف شده در بودجه سال می‌باشد.
۶. عیدی کارگر دو برابر پایه حقوق مشروط حقوق اداره کار می‌باشد. باید توجه کرد که این مقدار بیشتر از سه برابر پایه حقوق اداره کار شود.
مفهوم مزد چیست؟
در ماده ۳۵ قانون کار مفهوم مزد به این صورت تعریف شده است: دستمزد یا حقوق مبلغی است که به صورت نقدی یا غیرنقدی به نیروی کار در ازای انجام وظایف پرداخت می‌شود.
دستمزد پرداختی به نیرو کار انواع مختلفی دارد از جمله:
- کارمزد: در این حالت حقوق زمانی به کارگر تعلق می‌گیرد که محصولی تولید شود.
- کارمزد ساعتی: حقوق در ساعاتی که فعالیت کارگر برای تولید محصول فعالیت می‌کند پرداخت می‌شود.
- مزد ساعتی: مزد پرداختی در ازای ساعات فعالیت یک نیروی کاری می‌باشد
- روز مزد: کارگرانی که به صورت روزانه مشغول به کار هستند روزمزد حساب می شوند و پرداختی آن‌ها روزمزد خواهد بود.
حداقل دستمزد چیست؟
در تمامی دنیا براساس سنجش نیازهای اساسی یک نیروی کاری یعنی اسکان، خوراک و پوشاک میزانی برای حقوق پرداختی به یک کارگر تعریف می‌شود. این مقدار را حداقل دستمزد یا پایه حقوق می‌گویند. از مزایای قانون کار می‌توان به تعیین حداقل دستمزد برای کارگران اشاره نمود. در کشور ما نیز سالانه بر اساس تورم و نیازهای اساسی یک کارگر میزانی به عنوان پایه حقوق تعریف می‌شود و کارفرمایان مکلف به پرداخت آن به کارگران می‌شوند و پرداخت کمتر از پایه حقوق برای کارفرمایان جریمه‌هایی دارد.
حداقل حقوق و مزایا در سال ۱۴۰۱
براساس مصوبه شورای عالی کار حداقل دستمزد روزانه در سال ۱۴۰۱ برای کارگر ۱.۳۹۳.۲۵۰ریال می‌باشد بنابراین حداقل حقوق کارگر در سال ۱۴۰۱ برابر با ۵۶.۷۹۷.۵۰۰ می‌باشد. همچنین سایر مزایا به صورت زیر می‌باشد.
- حق مسکن:۶.۵۰۰.۰۰۰ ریال
- بن خواروبار: ۸.۵۰۰.۰۰۰ ریال
- حق اولاد: ۴.۱۷۷.۵۰۰ ریال
- پایه سنوات ماهیانه: ۲.۱۰۰.۰۰۰ ریال
- حق مسکن
یکی از مزایای قانون کار پرداخت حق مسکن از سوی کارفرما به کارگر بصورت ماهیانه است. این مبلغ سالیانه توسط اداره کار معرفی می‌شود و برای سال ۱۴۰۱ به مقدار ۶.۵۰۰.۰۰۰ ریال می‌باشد. این مبلغ باید به تمامی کارگران پرداخت شود و برای مجردان و متاهلان برابر است.
- بن خواروبار
از دیگر مزایای قانون کار پرداخت کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار می‌باشد. در سال ۱۴۰۱ این مبلغ برابر ۸.۵۰۰.۰۰۰ ریال می‌باشد. این مبلغ باید به تمامی کارگران پرداخت شود و برای مجردان و متاهلان برابر است.
- حق اولاد
حق اولاد برای هر فرزند برای سه برابر دستمزد روزانه کارگران می‌باشد. در سال ۱۴۰۱ برابر با ۴.۱۷۹.۷۵۰ ریال می‌باشد.
- حق ایاب و ذهاب
برای کارگرانی که محل سکونتش از محل کار دور می‌باشد و وسیله کافی برای ایاب و ذهاب موجود نیست کارفرما موظف به فراهم نمودن سرویس برای ایاب و ذهاب کارگر می‌باشد. در متن قانون نیامده است که به کارگر وجه نقدی پرداخت شود.
تاثیر قانون اداره کار بر زندگی کارگران
از مزایای قانون کار عدم فشار بر قشر ضعیف کارگران می‌باشد. شورای عالی کار با تصویب حداقل حقوق دریافتی از پایمال شدن حق کارگران جلوگیری می کند و طی جلساتی که در اواخر سال برگزار می‌شود با توجه به تورم احتمالی سال آینده شورای عالی کار به تعیین میزان حقوق دریافتی می‌پردازند و از سوی دیگر میزان عیدی و سنوات برای کارگرانی که بیشتر از یکسال مشغول کار هستند، تعیین می‌گردد. این قوانین و مزایای باعث می‌شود تا کارگران بتوانند در ازای انجام وظیفه خود دریافتی مناسب برای گذراندن زندگی خود دریافت کنند.
- حقوق و مزایا بازنشستگان در سال ۱۴۰۱ چقدر است؟
طبق مصوبه مجلس در سال ۱۴۰۰ مشخص کردید که حقوق و مزایای تمامی بازنشستگان کشوری و لشگری در سال ۱۴۰۱ به مقدار ۱۰ درصد افزایش یابد. در مصوبه آمده است حقوق و مزایا با توجه به سنوات کار نباید کمتر از پنجاه میلیون ریال باشد.
- حداقل دستمزد یعنی چه؟
- قوانین حقوق تعیین شده از سوی قانون کار شامل چه مواردی است؟
