روابط بین کارگر و کارفرما همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. یکی از مهمترین دعاوی موجود در این زمینه به شکایت از کارفرما برمی‌گردد. کارگر این اختیار را دارد در شرایط مختلفی به چند دلیل از کارفرمای خود به‌صورت قانونی شکایت کند. متأسفانه به علت عدم آگاهی با مباحث حقوقی بسیاری از کارگران نسبت به حق‌وحقوق خود آگاه نیستند و به همین دلیل نمی‌‌توانند در دادگاه از خود به‌خوبی دفاع کنند. در چنین شرایطی بهره‌گیری از یک مشاور مجرب بهترین گزینه موجود برای شما عزیزان خواهد بود. بحث شکایت کردن از کارفرما نیازمند کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه است. با ما همراه باشید تا به دانش شما کاربران گرامی در مورد مراحل شکایت از سوی کارگر و همچنین دلایل مختلف شکایت در این زمینه بیفزاییم.
در چه مواردی کارگر می تواند از کارفرما شکایت کند؟
مطابق با ماده ۲ قانون کار جمهوری اسلامی ایران، کارگر کسی است که در ازای دریافت حق الزحمه به درخواست کارفرما کار می کند. طبق ماده ۳ همان قانون کارفرما شخصیتی حقیقی یا حقوقی است که کارگر در ازای حق السعی به درخواست و به حساب او کار می کند. بر مبنای ماده ۵ قانون کار، کلیه کارگران و کارفرمایان که در قلمروی کشور ایران کار می کنند، باید از مقررات مندرج در قانون کار پیروی کنند. به عنوان مثالی برای یکی از قواعد مندرج در قانون کار، می توان به حداقل دستمزد کارگر اشاره کرد که رعایت آن برای همه کارگران و کارفرمایان الزامی است. در ادامه به بررسی کامل تمامی مواردی که کارگر در صورت وقوع آن می‌تواند از کافرمای خود شکایت کند، می‌پردازیم.
عدم عقد قرارداد کارفرما با کارگر
طبق ماده ۷ قانون کار، قرارداد کار قراردادی کتبی است که کارگر به موجب آن در قبال گرفتن دستمزد، کاری را برای کارفرما انجام می دهد. اگر قرارداد کار کتبی باشد باید در فرم مخصوصی که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، چاپ می شود تنظیم شود. مشخصات دقیق طرفین، یعنی کارگر و کارفرما باید بر روی قرارداد کار درج شود. علاوه بر این طبق ماده ۱۰ قانون کار، صحت یک قرارداد کار، مستلزم درج اطلاعات زیر در آن است:
- نوع کار، وظیفه یا حرفه ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد.
- دستمزد یا حقوق مبنای کارگر و لواحق آن
- ساعات کار، مرخصی‌ها و تعطیلات
- محل انجام کار
- اگر انجام کار برای مدت معین باشد، مدت کار نیز باید در قرارداد کار ذکر شود.
- سایر مواردی که به موجب عرف یا عادت باید در قرارداد کار ذکر شود.
یکی از دلایل شکایت از کارفرما، عدم تنظیم قرارداد کار است. در نظام حقوقی ایران حتی اگر میان کارگر و کارفرما قرارداد کار تنظیم نشده باشد، رعایت مقررات مندرج در قانون کار برای آنان ضروری است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این مورد پیشنهاد می‌کنیم مطلب شکایت از کارفرما بابت قرارداد را مطالعه فرمائید.
شکایت از کارفرما بابت عدم پرداخت حقوق
یکی از تعهدات اصلی کارفرما در برابر کارگر، پرداخت حقوق، دستمزد یا اجرت انجام کار می باشد. دستمزد کارگر ممکن است به صورت عین معین، وجه، سود و … تعیین شده باشد. اگر کارفرما از پرداخت حقوق کارگر خودداری کند، کارگر می تواند بر علیه او در شورای اسلامی کار یا هیات حل اختلاف، شکایت حقوقی را مطرح کند.
برای شکایت از کارفرما بابت حقوق، باید شکواییه تنظیم کرد و آن را به مرجع صالح ارسال نمود. در صورتی که کارفرما برای مدت بیش از سه ماه، حقوق کارگر را پرداخت نکند، کارگر می تواند در هیات‌های حل اختلاف بر علیه کارفرما شکایت مطرح کند. اگر ثابت شود کارفرما به صورت عمدی از پرداخت حقوق کارگر امتناع کرده است، به پرداخت جریمه نقدی و خسارت به کارگر محکوم می شود.
شکایت از کارفرما به دلیل بیمه نکردن کارگر
مطابق با ماده ۱۴۸ قانون کار، کارفرما مکلف است کلیه کارگران خود را بیمه اشتغال کند. در صورتی که کارفرما از بیمه اجباری برای کارگران تحت نظر خود امتناع کند، مرتکب جرم شده است. رسیدگی به این جرم در صلاحیت دادگاه‌های کیفری قرار دارد. در صورتی که اثبات شود کارفرما به صورت عمدی از بیمه نمودن کارگر خودداری کرده است، به پرداخت جریمه نقدی معادل دو تا ده برابر حق بیمه مربوطه محکوم خواهد شد.
برای شکایت از کارفرما بابت بیمه، کارگر باید به شکوائیه را تنظیم کرده و به دادگاه کیفری ارسال نماید. دادگاه کیفری پس از بررسی موضوع و تشکیل جلسه دادرسی، چنانچه ارتکاب جرم توسط کارفرما اثبات شود، حکم به پرداخت جریمه نقدی را صادر می کند.
اختصاص مزایایی کمتر از قانون کار برای کارگر
طرفین قرارداد کار نمی توانند در قرارداد مذکور، مزایایی کمتر از آنچه در قانون کار وجود دارد را برای کارگر تعیین کنند. بنابراین هرگونه توافقی که به موجب آن طرفین قرارداد مزایای کمتری را برای کارگر تعیین کرده باشند، باطل است. اگر در قرارداد کار برای کارگر مزایایی کمتر از آنچه در قانون کار مقرر است تعیین شده باشد، کارگر می‌تواند اختلاف دستمزد و مزایای خود را از کارفرما مطالبه کند. برای انجام این کار، کارگر می‌بایست به شورای اسلامی کار و یا هیات‌های حل اختلاف کارگر و کارفرما مراجعه کند.
شکایت از کارفرما به دلیل اخراج غیرقانونی
یکی دیگر از موارد شکایت از کارفرما هنگامی مطرح می گردد که ثابت شود کارفرما بدون دلیل قانونی، کارگر را اخراج کرده است. رسیدگی اولیه به این موضوع در صلاحیت هیات های حل اختلاف کارگر و کارفرما قرار دارد. هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما با حضور نماینده کارگران، نماینده کارفرمایان و نماینده دولت تشکیل می شود. وظیفه اصلی هیات، رسیدگی به شکایات کارگران و کارفرمایان در محدوده قوانین کار و تامین اجتماعی است. حکمی که در هیات بدوی رسیدگی به اختلافات کارگر و کارفرما صادر می شود، قابل تجدید نظر خواهی در هیات های عالی حل اختلافات کارگر و کارفرما می باشد.
عدم پرداخت اضافه کاری
مطابق با مقررات قانون کار، پس از اتمام قرارداد کار کارفرما مکلف است کلیه حقوق و مزایای معوقه کارگر را به وی بپردازد. یکی از موارد دیگر شکایت از کارفرما در دادگستری، مربوط به زمانی است که کارفرما از پرداخت حقوق و مزایای کارگر از جمله حق اضافه کاری خودداری می کند. رسیدگی به این تخلف نیز در صلاحیت هیات های حل اختلاف کارگر و کارفرما قرار دارد.
کاهش دستمزد
به غیر از موارد ضروری و مواردی که در قرارداد کار، تعدیل پیش بینی شده است، کارفرما حق ندارد دستمزد کارگر را کاهش دهد. در صورت کاهش دستمزد کارگر توسط کارفرما، کارگر می تواند به هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما مراجعه کرده و دستمزد خود را مطالبه نماید.
مطالبه کار از کارگر در روزهای تعطیل
مطابق با قانون کار اگر کارگر در روزهای تعطیل به تقاضای کارفرما کار کند، مستحق دریافت اضافه کاری خواهد بود. نکته ای که در اینجا وجود دارد این است که طرفین قرارداد کار یعنی کارگر و کارفرما نمی توانند بر خلاف این مقرره قانون کار توافق کنند. بنابراین حتی اگر کارگر و کارفرما با همدیگر توافق کرده باشند که برای کارگر در روزهای تعطیل پاداش تعیین نشود نیز کارگر مستحق مطالبه پاداش می باشد. رسیدگی به این دعوی نیز در صلاحیت هیات های حل اختلاف کارگر و کارفرما قرار دارد.
عدم پرداخت سنوات
طبق قانون کار در مورد قراردادهای کاری که بیش از یک سال طول می کشد، کارفرما مکلف است به ازای هر سال اشتغال کارگر، معادل یک ماه آخرین حقوق وی را به عنوان سنوات به او پرداخت کند. پرداخت سنوات نیز مثل سایر حقوق و مزایای کارگر، برای کارفرما الزامی است. چنانچه کارفرما بدون عذر قانونی از پرداخت حق سنوات به کارگر خودداری کند، مرتکب تخلف گردیده و کارگر می تواند از او شکایت کند.
شکایت از کارفرما بابت سفته
امروزه در بسیاری از مواقع برای آن که کارگر به استخدام کارفرما درآید، کارفرما از او سفته می گیرد. ارائه سفته توسط کارگر به کارفرما در این موارد معمولاً به دلیل تضمین انجام تعهدات کارگر است. اما موضوعی که باید به آن توجه داشت این است که امضای سفته به معنای متعهد شدن به پرداخت مبلغ مندرج در آن نیست. در صورتی که کارفرما از استرداد و بازگرداندن سفته به کارگر خودداری کند، مورد از موارد تحقق جرم خیانت در امانت موضوع ماده ۶۴۷ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی خواهد شد. برای دریافت اطلاعات بیتش ردر این زمینه، پیشنهاد می‌کنیم مطلب شکایت از کارفرما بابت سفته را مطالعه فرمائید.
برای شکایت از کارفرما به کجا مراجعه کنم؟
مطابق با قانون کار، کارگر در موارد متعددی می تواند از کارفرما شکایت کند. به طور کلی هر جا که کارفرما از انجام تعهدات قانونی خود نسبت به کارگر خودداری ورزد، کارگر می تواند به استناد قانون کار از وی شکایت کند. مرجع رسیدگی به شکایت کارگر از کارفرما با توجه به نوع تخلف یا جرم ارتکابی متفاوت است. هیات‌های حل اختلاف کارگر و کارفرما که با حضور نمایندگان کارگران، کارفرمایان و دولت تشکیل می شود به عنوان یکی از مراجع اصلی شکایت از کارفرما شناخته می شوند.
علاوه بر این اگر ثابت شود کارفرما در محل کارگاه یا هر جای دیگری به نحوی مرتکب جرم شده است، رسیدگی به شکایت از او در صلاحیت دادسرا و دادگاه کیفری خواهد بود. در ادامه این نوشتار ضمن بررسی برخی از مهمترین مراحل شکایت از کارفرما، شیوه رسیدگی به این شکایت را در هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما و سایر مراجع اداری و قضایی، مورد بررسی قرار خواهیم داد.
مراحل و اقدامات لازم برای ثبت شکایت از کارفرما
برای رسیدگی به شکایت از کارفرما مطابق با قانون کار سه مرجع اداری وجود دارد. مراجع رسیدگی کننده و نحوه شکایت از کارفرما در این مراجع به ترتیب زیر است:
- شورای اسلامی کار؛ این شورا در محل کارگاه های بزرگ و برخی از شرکت ها تشکیل می شود و نخستین مرحله رسیدگی به اختلافات کارگر و کارفرما در این مرجع شروع می شود.
- هیات بدوی حل اختلاف کارگر و کارفرما؛ همانطور که اشاره شد در حوزه شهرستان، برای رسیدگی به اختلافات میان کارگر و کارفرما هیات های بدوی حل اختلاف کارگر و کارفرما تشکیل می شود.
- هیات تجدید نظر حل اختلاف کارگر و کارفرما؛ این هیات در پایتخت تشکیل شده و با حضور سه نفر نماینده تشکل های کارگری، سه نفر نماینده کارفرمایان و سه نفر نماینده دولت تشکیل می شود.
- علاوه بر هیات های حل اختلاف کارگر و کارفرما؛ ممکن است رسیدگی به برخی از موضوعات حقوقی مربوط به روابط کارگر و کارفرما در صلاحیت دادگاه عمومی و حقوقی یا دادگاه کیفری قرار داشته باشد. توصیه می شود پیش از انجام هرگونه اقدام حقوقی در رابطه با روابط کارگر و کارفرما با یک یا چند نفر وکیل دادگستری مشاوره حقوقی داشته باشید.
مدارک لازم برای شکایت از کارفرما
مهمترین مدارک مورد نیاز برای شکایت از کارفرما عبارتند از:
- مهمترین مدرکی که برای شکایت از کارفرما باید به مراجع رسیدگی کننده ارائه شود، قرارداد کار است. همانطور که گفته شد قرارداد کار ممکن است به صورت شفاهی یا کتبی تنظیم شده باشد. در صورتی که قرارداد کار به صورت کتبی تنظیم شده باشد، باید بر روی فرم های خاصی که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی فراهم شده است تنظیم گردد.
- مدارک شناسایی خواهان؛ منظور از خواهان کسی است که بر علیه کارفرما شکایت را مطرح می کند. به عبارت دیگر در موضوع مورد بحث ما خواهان همان کارگر است.
- مدارک اثبات کننده تخلف کارفرما؛ هنگامی که کارگر بر علیه کارفرما شکایت می کند باید کلیه مدارک و اسنادی را که به استناد آن شکایت می کند در شکایتنامه عنوان کند.
مهلت شکایت از کارفرما
مهلت شکایت از کارفرما در مورد تخلف های مختلف، متفاوت است. در مورد برخی از تخلف های غیر مالی مثل عدم استرداد سفته، ممکن است مهلت خاصی برای شکایت از کارفرما تعیین شده باشد که اصطلاحاً به آن مرور زمان گفته می شود.
هزینه شکایت از کارفرما
رسیدگی به شکایت از کارفرما مستلزم پرداخت هزینه دادرسی است. چنانچه کارگر یا همان خواهان توانایی مالی کافی برای پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد، می تواند دعوای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را اقامه نماید. در صورت پذیرش این دعوی، خواهان از پرداخت هزینه دادرسی معاف می شود.
پیگیری شکایت از کارفرما
بدون تردید شکایت از کارفرما در بردارنده نکات و بحث های تخصصی حقوقی است. گاه انجام یک اشتباه کوچک در زمینه پیگیری شکایت از کارفرما، ممکن است نتایج زیانبار فراوانی را برای شخص در پی داشته باشد. از همین رو توصیه می شود پیش از انجام هرگونه اقدام حقوقی در زمینه شکایت از کارفرما، با یک یا چند نفر وکیل دادگستری متخصص در امور و دعاوی کارگر و کارفرما، مشاوره حقوقی داشته باشید.
شکایت کردن از کارفرما در شرایط مختلفی همچون عدم پرداخت بیمه، ایجاد حادثه در زمان انجام کار و یا اخراج وجود دارد. این مورد حقوقی دارای مراحل خاصی است که باید حتماً به‌صورت کاملاً رسمی و بدون فوت وقت انجام گیرند تا حق کارگر ضایع نشود. بهترین روش موجود جهت شکایت از کارفرما، کمک گرفتن از مشاوران حقوقی خاصی است که در این زمینه دارای تجربه لازم هستند. با کمک این افراد شما نیز میتوانید جهت گرفتن حق‌وحقوق خود در مراجع قضایی اقدام کنید و به‌راحتی چنین پروند‌ه‌هایی را پیگیری کنید. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با کارشناسان ما تماس بگیرید تا شما عزیزان را دراین‌رابطه یاری کنند.
در این مطلب تمامی اطلاعات شکایت از کارفرما را به صورت کامل مورد بررسی قرار داده‌ایم. در صورت داشتن هرگونه سوال در بخش نظرات با ما درمیان بگذارید یا در صورت نیاز به مشاوره بیمه تامین اجتماعی با ما تماس حاصل فرمایید و از خدمات تخصصی صبا مشاور در این زمینه بهره‌مند شوید. امیدواریم این مطلب برای شما عزیزان سودمند واقع شده باشد.
